Από τη διαστροφή των λέξεων στη διαστροφή της εξουσίας

ΤΡΊΤΗ, 2 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2013

Από τη διαστροφή των λέξεων στη διαστροφή της εξουσίας

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΙΡΗΝΗ

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΚΛΑΒΙΑ

Η ΑΓΝΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΜΗ

(τα τρία συνθήματα του Κόμματος, γραμμένα με κομψά γράμματα, στην πυραμίδα του Υπουργείου Αλήθειας, Τζορτζ Οργουελ, «1984»)

του Θ. Τσαλαπάτη

Ο Μάρτιος του 2013 θα καταγραφεί στα ημερολόγια της κρίσης ως ο μήνας που η Κύπρος καταδικάστηκε, αρνήθηκε και ξανακαταδικάστηκε. Και στις πίσω σελίδες μια σειρά περιστατικών θα περιγράφει την ταυτόχρονη αλήθεια των ημερών. Ανάμεσά τους η «Επιχείρηση Θέτις» και το «Σχέδιο Αθηνά».

Στις 6 και 7 Μαρτίου, 132 τοξικοεξαρτημένοι συνελήφθησαν από την ελληνική αστυνομία και εκτοπίστηκαν στο Κέντρο Κράτησης Μεταναστών στην περιοχή της Αμυγδαλέζας. «Οι ....
επιχειρήσεις αυτές θα συνεχιστούν με σκοπό την αντιμετώπιση των ναρκωτικών και την αναβάθμιση του κέντρου της πρωτεύουσας», σύμφωνα με ανακοίνωση της ΓΑΔΑ (φυσικά, η Αστυνομική Διεύθυνση ξέχασε να προσθέσει πως ταυτόχρονα το σύστημα της δημόσιας υγείας απαξιώνεται και υποχρηματοδοτείται, ο ΟΚΑΝΑ προχωρεί σε σταδιακή αναστολή λειτουργιών λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης και οι διακινητές και οι έμποροι κινούνται αμέριμνοι και ορατοί στους δρόμους του κέντρου). Η χωρίς αιτιολόγηση σύλληψη, η υποχρεωτική καταγραφή των εξαρτημένων που κινούνται στο κέντρο της Αθήνας και η υποχρεωτική ιατρική εξέταση έγιναν με τη βοήθεια του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας και καταδικάστηκαν από πλήθος ελληνικών και διεθνών οργανισμών. Στην επιχείρηση δόθηκε η ονομασία «Θέτις».

Την ίδια στιγμή, η ανώτατη εκπαίδευση συρρικνώνεται. Ο αριθμός των εισακτέων μειώνεται κατά 25%, γνωστικά αντικείμενα καταργούνται και στο πλαίσιο μιας λογικής που ταυτίζει τη γνώση με την αυστηρά πρακτική και εμπορική της χρήση, οι ανθρωπιστικές σπουδές υποβαθμίζονται και περνούν στο περιθώριο. Το συγκεκριμένο σχέδιο ονομάστηκε «Αθηνά».

Η Θέτις υπήρξε κόρη του Νηρέα και μητέρα του Αχιλλέα. Στην Ιλιάδα, εμφανίζεται ως μητέρα-τροφός και ως σύμβολο προστασίας (μέσα από τη στάση που κρατά απέναντι στον γιο της). Στην παράδοξη μετάφραση του ελληνικού παρελθόντος στο σήμερα, μια Νηρηίδα-προστάτιδα κρίνεται κατάλληλη να ενσαρκώσει το κυνηγητό, τους εκτοπισμούς και τον αποκλεισμό ανθρώπων τσαλακωμένων, αδύναμων και τσακισμένων. Δίπλα της, στο παράδοξο αέτωμα της αντιστροφής, η θεά της Σοφίας χρίζεται υπεύθυνη για το ξήλωμα της δημόσιας γνώσης. Το τρίπτυχο έρχεται να συμπληρώσει ο Ξένιος Ζεύς, ο οποίος φιλοξενεί τους ξένους διώχνοντάς τους, στοιβάζοντάς τους σε στρατόπεδα και ενίοτε βασανίζοντάς τους στα κρατητήρια της χώρας.

Για την κυβέρνηση Σαμαρά, η δένδεια ονοματοδοσία αποτελεί μια σύγχρονη εκδοχή της «γιορτής της πολεμικής αρετής των Ελλήνων» και μια παρέλαση διαστροφής λέξεων και εννοιών. Η κυβέρνηση βαφτίζει τις πράξεις της ηρωικές, απλά δίνοντάς τους ονόματα αρχαίων ηρώων (και ενίοτε τόπων). Η αύρα που καταβρέχει τους διαδηλωτές ονομάστηκε Αίας, το σχέδιο αντιμετώπισης προσφύγων από την εμπόλεμη Συρία ονομάστηκε Ιώνη (αρχαιοελληνική ονομασία της Γάζας σύμφωνα με τον Παντελή Μπουκάλα), ενώ η Αριάδνη γίνεται πρόγραμμα κατά της παραβατικότητας στα ασφαλιστικά ταμεία. Τα ονόματα ζητούν μέγεθος μέσα στη μεγαλοστομία.

Από το παρόν, γυρνούν πίσω στον αρχικό μύθο της εθνικής συγκρότησης. Η επιστροφή στην αρχαιότητα διεκδικεί άτσαλα μια απόλυτη νομιμοποίηση, αφού το επικό παρελθόν φύεται αποκλειστικά στα βάθη του φαντασιακού, εκτός αντεπιχειρήματος. Δεν συνδιαλέγεται, αλλά δηλώνει με τρόπο απόλυτο μέσα από το μεγαλείο και το δέος που προκαλεί η απόστασή του. Η κωμική αυτή ασυμμετρία και η μικρομεγαλίστικη αναντιστοιχία μεγέθους διαστρέφει τις λέξεις μαζί με το παρελθόν.

Οι ονομασίες που δίνει το ελληνικό Υπουργείο Αλήθειας δεν αστοχούν απλώς στην περιγραφή τους, αλλά δηλώνουν το ακριβώς αντίθετό τους. Δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια αυθαιρεσία, αλλά σε μια ανεστραμμένη κυριολεξία, σε μια στόχευση προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση και ταυτόχρονα μπροστά στην επίδειξη αυτοπεποίθησης μιας εξουσίας που δεν διστάζει να ασκηθεί με τον πιο απόλυτο τρόπο, εκτός κυριολεξίας. Οι λέξεις δεν περιγράφουν στόχους αλλά την απόλυτη αδιαφορία για την ηθική των πραγματικών στόχων πίσω από τα ονόματα. Το σκληρό αυτό λεξικό ονομάζει αντικείμενα και γεγονότα όχι για να τα περιγράψει αλλά για να ασκήσει εξουσία πάνω τους. Οταν τα αντίθετα ταυτίζονται, η διαφωνία και ο διάλογος καταργούνται και η έκβαση είναι γνωστή από την αρχή. Στο λεξικό αυτό, η προστασία και η τιμωρία ταυτίζονται. Από τη διαστροφή των λέξεων περνούμε στη διαστροφή της εξουσίας.

Στην Ελλάδα της κρίσης, ολόκληρη η γλώσσα μοιάζει να έχει μπει σε εισαγωγικά. Μια εγκληματική συμμορία ονομάζεται πολιτικό κόμμα, το μαχαίρωμα μεταναστών ονομάζεται δεξιός ακτιβισμός, άνθρωποι βαφτίζονται λαθραίοι. Τα βασανιστήρια στη ΓΑΔΑ και σε αστυνομικά τμήματα ονομάζονται σωφρονισμός. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη απάγει πολίτες στις Σκουριές. Οροθετικές γυναίκες ονομάζονται υγειονομική βόμβα. Αντί να περιθάλπονται και να μεταφέρονται σε νοσηλευτικά ιδρύματα, διαπομπεύονται με την αμέριστη συμπαράσταση των πάντα ευαίσθητων ΜΜΕ, πετιούνται σε κελιά με πλημμυρισμένες τουαλέτες, ποντίκια, γάτες και ανύπαρκτες συνθήκες καθαριότητας (αλήθεια, ποιες λέξεις θα αποκαταστήσουν στο ελάχιστο αυτές τις γυναίκες τώρα που αθωώθηκαν παμψηφεί μετά από μήνες κράτησης; Αλλά ξέχασα, οι λέξεις για τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης και τις μνημονιακές κυβερνήσεις, σε περιπτώσεις σαν τη συγκεκριμένη, χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως εργαλεία διασυρμού). Στην Ελλάδα των μνημονίων, το θύμα περιγράφεται ως βασικός υπεύθυνος για την κατάστασή του, ως ένοχος και ως θύτης. Η καταδίκη βαφτίζεται ευλογία.

Απ’ όλα αυτά προκύπτει πως στις μέρες που ζούμε, η αναζήτηση της κυριολεξίας των λέξεων αποτελεί μια πράξη αξιοπρέπειας. Στην Ελλάδα της κρίσης, το να κυριολεκτείς σημαίνει να αντιστέκεσαι.

από την «Εφημερίδα των Συντακτών» μέσω "tvxs.gr"