Σ’ ευχαριστώ, ώ ΟΛΜΕ, για τη μη απεργία!

ΚΥΡΙΑΚΉ, 19 ΜΑΪ́ΟΥ 20

Σ’ ευχαριστώ, ώ ΟΛΜΕ, για τη μη απεργία!

του Βασίλη Ξυδιά

 

Όλοι οι εκπαιδευτικοί αισθανθήκαμε βαριά την ήττα και τον εξευτελισμό από τις παλινωδίες των συνδικαλιστών. Αλλά αν είναι αλήθεια πως η ζημιά που έγινε είναι μεγάλη, είναι εξ ίσου αλήθεια ότι δεν είναι καταστροφική. Θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, αν δεν αναστελλόταν η απεργία. Τώρα έχουμε τη δυνατότητα μιας ουσιαστικής ανασυγκρότησης εν όψει ενός ολοκληρωτικού πολέμου από τον Σεπτέμβριο και μετά.

Η κυβέρνηση μάς πάτησε τον κάλο. Αυτό προκάλεσε μια τεράστια θυμική αντίδραση, που κατά το ήμισυ τουλάχιστον εξηγεί τη μαζικότητα και τη δυναμική των Συνελεύσεων.

Το να δώσει κανείς βάση στο θυμικό του δεν είναι κακό. Κάθε άλλο. Είναι μια απολύτως υγιής στάση – για την ακρίβεια είναι η μόνη υγιής.

Άλλο όμως να έχεις επαφή με το θυμικό σου, κι άλλο να παρασύρεσαι απ’ αυτό. Διότι δεν είμαστε ζώα. Ας αξιοποιήσουμε την ορμή που μας παρέχει το θυμικό (έστω και τώρα, σε δεύτερο....
χρόνο, πληγωμένο απ’ τις παλινωδίες), επί τη βάσει όμως ενός σχεδίου που θα το καταστρώσουμε με βάση τη λογική. Αν οφείλουμε να απαντήσουμε στην πρόκληση, αυτό πρέπει να το κάνουμε με τρόπο που να καθιστά, αν όχι βέβαιη, πάντως πιθανή τη νίκη.

Κίνημα ανατροπής

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να μας είναι σαφές για τί πράγμα μιλάμε· ότι αυτή δεν θα ήταν μια απεργία “πίεσης” για να ληφθούν πίσω τα μέτρα, αλλά μια απεργία “ανατροπής” της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά ότι αν υποχωρήσει θα είναι σαν να δίνει το σύνθημα σε όλη την κοινωνία να ξαναβγεί στους δρόμους, και τούτο θα είναι γι’ αυτούς η αρχή του τέλους. Πολύ σωστά είπε από τη μεριά του ο Σαμαράς, ότι θα προτιμούσε να παραιτηθεί παρά να υποχωρήσει στους εκπαιδευτικούς.

Γι’ αυτό και δεν έχουν άλλωστε κανένα νόημα – είναι εντελώς εκτός τόπου και χρόνου – όλες οι συγκρίσεις με το παρελθόν (πότε άλλοτε έκαναν απεργία οι εκπαιδευτικοί απ’ τις εξετάσεις, και τί πέτυχαν και τί δεν πέτυχαν, και αν έχουν το δικαίωμα ή δεν το έχουν κλπ). Τί είχες Αριστερά; Τί’χα πάντα! Και το πρόβλημα, βέβαια, δεν ήταν, ούτε τώρα είναι, η επιστράτευση. Η επιστράτευση είναι το φύλο συκής που μας προσέφερε η κυβέρνηση για να κρύψουμε τη γύμνια μας. Το πρόβλημα είναι ότι η απεργία μέσα στις εξετάσεις θα οδηγούσε σε βέβαιη αποκοπή απ’ την κοινωνία – παρά τα δημοσιεύματα που έδειχναν συγκινητική κατανόηση και ενθουσιώδη υποστήριξη από μαθητές και γονείς – και κυρίως η ασάφεια στρατηγικής.

Διότι, ας υποθέσουμε ότι όντως απεργούσε ένα αξιόλογο ποσοστό εκπαιδευτικών τις πρώτες δύο ή πέντε μέρες – πράγμα πολύ αμφίβολο, αλλά ας το υποθέσουμε. Η κυβέρνηση δεν θα υποχωρούσε και αν – ώ δυστυχία μας – δεν έθετε και σε εφαρμογή τις έκτακτες κατασταλτικές δυνατότητες που της παρέχει το καθεστώς της επιστράτευσης, τί θα γινόταν; Θα αναστέλλονταν οι εξετάσεις επ’ αόριστον; Και ποιος θα ήταν περισσότερο αιχμάλωτος αυτής της κατάστασης; Η κυβέρνηση ή οι εκπαιδευτικοί;

Το λάθος εδώ είναι ότι μιλάμε με όρους συνδικαλιστικούς, ενώ είναι σαφές ότι η σύγκρουση είναι ευθέως πολιτική. Κανένα απ’ τα κλαδικά ζητήματα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αν δεν είναι ορατός ο πολιτικός ορίζοντας της αναμέτρησης και αν η όποια συνδικαλιστική στρατηγική δεν απαντά στο κεντρικό πολιτικό ερώτημα που εκ των πραγμάτων τίθεται: τη σχέση του όποιου επιμέρους διεκδικητικού κινήματος με το κεντρικό ζητούμενο της κοινωνίας που είναι η θετική διέξοδος απ’ τα μνημόνια και την κρίση.

Συνδυασμός ριζοσπαστικότητας και ευθύνης

Στην περίπτωσή μας θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε το κεντρικό πολιτικό ερώτημα σε τούτο:Είναι δυνατόν οι εκπαιδευτικοί να ξεκινήσουν με αφορμή το συγκεκριμένο Ν/Σ ένα κίνημα που να οδηγήσει στην ανατροπή της κυβέρνησης; Η δική μου απάντηση είναι: Ναι, υπό προϋποθέσεις.

Κατ’ αρχάς απαιτείται μεταδοτική αποφασιστικότητα για μια μάχη έως εσχάτων· μια αποφασιστικότητα μεταδοτική και προς τη σιωπηλή και φαινομενικώς αδρανή πλειοψηφία των συναδέλφων και προς την υπόλοιπη κοινωνία. Και εν πάση περιπτώσει, είμαστε υποχρεωμένοι να το προσπαθήσουμε, αλλιώς έχουμε χάσει, και μάλιστα οριστικά.

Υπάρχει όμως και μια άλλη κρίσιμη προϋπόθεση: η άρνηση των εκπαιδευτικών να δεχθούν τα μέτρα του Ν/Σ θα πρέπει να πάρει θετικό πρόσημο, σε μια κατεύθυνση που να αφορά πραγματικά – και όχι απλώς σε επίπεδο ρητορείας και συλλογισμών – τη διάσωση της δημόσιας εκπαίδευσης· πράγμα ζωτικό για το σύνολο της κοινωνίας.

Για να γίνει αυτό θα πρέπει η άγρια, ακόμα και εξτρεμιστική αν χρειαστεί, μαχητικότητα να συνδυάζεται με μια θετική-δημιουργική προσέγγιση και ως προς τους στόχους, που πρέπει να είναι σαφείς, και κυρίως ως προς τα μέσα της κινητοποίησής μας, που πρέπει να δείχνουν ότι δεν είμαστε μια επαγγελματική ομάδα που διεκδικεί απλώς τα δίκαια ή άδικα συμφέροντά της που θίγονται από το μνημόνιο, αλλά ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας που υπερασπίζεται το οργανικό της λειτούργημα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη του έναντι του λιποτακτούντος μπροστά στην κρίση κράτους.

Εδώ ανοίγει ένα μεγάλο θέμα, που, δυστυχώς, είναι ταμπού για την αριστερά. Η ταύτιση του δημοσιοϋπαλληλικού συνδικαλισμού με το πιο ατυχές και απρόσφορο μέσον, ιδίως τούτες τις ώρες: με την απεργία. Είναι μεγάλο θέμα. Θα αρκεστώ εδώ σε ένα μόνο πράγμα. Σ’ αυτή την αναμέτρηση οι εκπαιδευτικοί δεν πρέπει να απεργήσουμε, πρέπει να τους καταργήσουμε. Δεν πρέπει να τους πιέσουμε. Πρέπει να τους αναιρέσουμε.

Τα γνωστά συνδικαλιστικά «μέσα» της μεταπολιτευτικής αριστεράς – καλά ή κακά σε άλλες εποχές – στην περίπτωσή μας είναι πλέον εντελώς απρόσφορα. Εδώ χρειαζόμαστε μια κινητοποίηση που να συνδυάζει τη μαχητικότητα με τη θετικότητα. Τη σύγκρουση, με την ανάληψη της ευθύνης. Δεν ζητούμε τα δικαιώματά μας. Διεκδικούμε την ευθύνη της ύπαρξής μας, την ευθύνη του λειτουργήματός μας. Η πιο ριζοσπαστική εκδοχή αυτής της λογικής είναι οι λειτουργικές καταλήψεις. Αλλά η πορεία προς αυτές μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, και αυτό είναι κάτι που θα το δούμε επί του πεδίου.

Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση, ιδιαίτερα κρίσιμη. Πέρα απ’ τις άμεσες πολιτικο-συνδικαλιστικές αιχμές θα πρέπει να εντάξουμε την κινητοποίηση σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο θετικής ανασυγκρότησης της εκπαίδευσης που καταρρέει. Να εστιάσουμε δηλαδή στα συγκεκριμένα μέτρα, αλλά να ταυτοχρόνως ανοίξουμε τη συζήτηση για όλο το πρόβλημα της εκπαίδευσης· δείχνοντας ότι εμείς, ως εκπαιδευτικοί και ως κοινωνία, αναλαμβάνουμε την ευθύνη να εμποδίσουμε την κατάρρευση.

Μ’ άλλα λόγια οι προϋποθέσεις δεν αφορούν τις αντικειμενικές συνθήκες, τη διάθεση των συναδέλφων, το “επίπεδο ωρίμανσης” του κινήματος κλπ. Μέσα στην πολύ ασταθή κατάσταση που ζούμε το κρίσιμο ζήτημα είναι η δυνατότητα της ενεργού μαχητικής μερίδας των εκπαιδευτικών – όσοι δηλαδή το έχουν ήδη πάρει απόφαση – να σταθεί απέναντι στα πράγματα με τρόπο που να προσανατολίζει και να δίνει σχήμα στις αντίρροπες ρευστές τάσεις που υπάρχουν γύρω τους. Κατ’ ουσίαν είναι θέμα ηγεσίας. Οι τελευταίες παλινωδίες έδειξαν πολύ καθαρά ότι η βασική αδυναμία του κινήματος έχει να κάνει με ένα ουσιαστικό κενό ηγεσίας. Πολλοί έχουν αρχίσει να μιλούν για ξεπέρασμα της συνδικαλιστικής ηγεσίας από επιτροπές βάσης. Κατά τη γνώμη μου το κεντρικό ζήτημα έχει να κάνει με την κατεύθυνση. Όλα τα άλλα είναι ζητήματα υπαρκτά, αλλά έπονται.

Όσο κι αν αυτή τη στιγμή βιώνουμε την ήττα και την απογοήτευση, η νίκη δεν είναι μακριά. Μια μεσοτοιχία μας χωρίζει. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένας “οδικός χάρτης” που θα ξεκλειδώσει τις πόρτες του λαβυρίνθου στον οποίο έχουμε χαθεί και θα μας οδηγήσει στην έξοδο. Αλλιώς, αν πούμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, πρέπει να παραδεχθούμε ότι έχουμε χάσει, και μάλιστα οριστικά

Προετοιμασία το καλοκαίρι – Πόλεμος τον Σεπτέμβριο

Τί πρέπει να κάνουμε; Ό, τι έπρεπε να είχαμε κάνει εξ αρχής (δεν πειράζει όμως, και τώρα δεν είναι αργά). Να δηλώσουμε ότι σηκώνουμε το γάντι. Η κυβέρνηση μάς καλεί σε πόλεμο. Να απαντήσουμε λοιπόν “Ναι στον πόλεμο”, αλλά θα διαλέξουμε εμείς το “Πότε”, το “Πού” και το “Πώς”.

Κατ’ αρχάς οι μάχες δεν θα αρχίσουν από τώρα· θα αρχίσουν τον Σεπτέμβριο. (α) Γιατί τώρα έχουμε μπροστά μας τα παιδιά που δίνουν εξετάσεις – και το καλό των παιδιών είναι δική μας ευθύνη ως εκπαιδευτικών κι όχι της κυβέρνησης για την “πιέζουμε” μέσω των παιδιών – και (β) Γιατί δεν είμαστε εντελώς έτοιμοι, και γι’ αυτό θα εκμεταλλευτούμε το καλοκαίρι για να προετοιμαστούμε, τόσο σε επίπεδο πολιτικο-συνδικαλιστικής τακτικής και οργάνωσης, όσο και σε επίπεδο επικοινωνίας και σχέσης με την κοινωνία.

Παράλληλα, ως κίνημα εκπαιδευτικών, σε συνεργασία με γονείς και μαθητές, διοργανώνουμε μέσα στο καλοκαίρι ένα «φεστιβάλ παιδείας» σε πανεθνική κλίμακα, ανοίγοντας τη συζήτηση για όλο το πακέτο που αφορά την εκπαίδευση, την κατάρρευση του σχολείου, τη σχέση του με την κοινωνία στο πλαίσιο της κρίσης κλπ. Δεν πάμε διακοπές ή πάμε μόνο για δυο βδομάδες. Το φεστιβάλ διεξάγεται στα σχολεία και σε κεντρικούς δημόσιους χώρους (Πλατεία Συντάγματος κλπ) με διαρκείς καθημερινές εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις. Καλούμε παιδαγωγούς κ.ά. σημαντικούς ανθρώπους. Οργανώνονται συζητήσεις για όλα τα θέματα της παιδείας με επίκεντρο ποιος και πώς μπορεί να εμποδίσει την κατάρρευση του δημόσιου σχολείου. Παράλληλα συζητούνται και τα θέματα πολιτικο-συνδικαλιστικής τακτικής.

Παράρτημα: προτάσεις τακτικής

Λέω στη συνέχεια κάποιες πρακτικές προτάσεις για τα επόμενα βήματα.

Χωρίς να διαταραχθούν οι εξετάσεις πραγματοποιούνται ΓΣ των ΕΛΜΕ μέσα στον Ιούνιο, πριν τη λήξη της σχολικής χρονιάς. Αυτές οι Γ.Σ. (α) αποφασίζουν τη πολιτικο-συνδικαλιστική τακτική – στόχοι, μέσα, βήματα κλπ, και (β) αποφασίζουν τη συμμετοχή τους στο φεστιβάλ παιδείας μέσα στο καλοκαίρι. (γ) Παράλληλα, λαμβάνονται οι αναγκαίες οργανωτικές αποφάσεις μεταξύ των οποίων και ορισμός επιτροπών αγώνα ανά σχολικό συγκρότημα.

Ζητούμε να μην ψηφιστεί το Ν/Σ, αλλά ξεκαθαρίζουμε ότι αυτό για μας είναι δευτερεύον. Το πρωτεύον είναι ότι δεν θα αφήσουμε να εφαρμοστούν τα μέτρα έτσι κι αλλιώς. Δεσμευόμαστε (α) ότι το κανονικό πρόγραμμα κάθε σχολείου θα βασιστεί στο υφιστάμενο ωράριο, χωρίς το επιπλέον δίωρο, και (β) ότι τα σχολεία θα οργανώσουν προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας με προσφορά εθελοντικής δίωρης εργασίας απ’ όλους τους συναδέλφους (αναβαθμίζοντας με τον τρόπο αυτό τις σχετικές πρωτοβουλίες που ήδη υπάρχουν). [Σημ. Θα πρέπει να εξεταστεί αν και πώς πρέπει να τεθούν άλλα ζητήματα (μισθοί, αξιολόγηση κλπ), αλλά προς το παρόν αφήνω το ζήτημα αυτό.]

Με το άνοιγμα των σχολείων (π.χ. 2-4 Σεπτεμβρίου) θέτουμε το προτεινόμενο από τις Γ.Σ. των ΕΛΜΕ πλαίσιο λειτουργίας (κανονικό πρόγραμμα χωρίς το δίωρο + ενισχυτική διδασκαλία με δίωρη προσφορά εργασίας) σε δημοψήφισμα με κάλπη στα σχολεία, στις δ/νσεις, στο υπουργείο και όπου αλλού εργάζονται εκπαιδευτικοί. Το δημοψήφισμα διεξάγεται από εκλεγμένες επιτροπές για κάθε σχολική ή διοικητική μονάδα.

Δηλώνουμε εξαρχής ότι το νόημα του δημοψηφίσματος είναι «ή τώρα ή ποτέ». Αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι θετικό προχωράμε έχοντας ήδη εξασφαλίσει μια πολύ σημαντική προϋπόθεση για έναν νικηφόρο αγώνα «μέχρις εσχάτων». Αλλιώς – ας μη βαυκαλιζόμαστε αγωνιστικώς – θα ήμασταν χαμένοι έτσι κι αλλιώς.

Ζητούμε από το σύνολο των εκπαιδευτικών, ιδίως από όσους μετέχουν στις λειτουργίες της διοίκησης (ΠΥΣΔΕ, Διευθυντές σχολείων, στελέχη στις δ/νσεις κλπ), να σεβαστούν τις αποφάσεις του κλάδου, σε αντίθεση με τις εντολές της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου. Με βάση το πλαίσιο του κλάδου να οριστούν τα λειτουργικά κενά, οι τοποθετήσεις και στη συνέχεια οι μεταθέσεις, προσλήψεις αναπληρωτών κλπ, χωρίς τον συνυπολογισμό του επιπλέον δίωρου. Προχωρούμε σε διάφορες μορφές αγώνα (όχι κατ’ ανάγκη απεργιακού χαρακτήρα). Π.χ. μαχητικές συγκεντρώσεις εκεί που συνεδριάζουν τα ΠΥΣΔΕ.

Αν η πλειοψηφία των διοικητικών στελεχών των ΠΥΣΔΕ δεν ακολουθήσει την απόφαση της εκπαιδευτικής κοινότητας, ζητάμε από τους συμμετέχοντες συνδικαλιστές να βγάλουν χωριστές λίστες κενών και τοποθετήσεων, και ζητάμε από τους Δ/ντες Σχολείων να λειτουργήσουν το κανονικό σχολικό πρόγραμμα με βάση τις λίστες αυτές. Οι διευθυντές στηρίζονται σ’ αυτό με αποφάσεις των Σχολικών Συλλόγων που αναλαμβάνουν την ευθύνη. Το ίδιο συμβαίνει και όταν ο διευθυντής αρνηθεί να εφαρμόσει το πρόγραμμα των εκπαιδευτικών.

Προφανώς δεν θα υιοθετήσουν εξ αρχής ούτε όλοι οι συνάδελφοι, ούτε όλες οι σχολικές μονάδες αυτήν τη στάση. Αυτό όμως δεν πειράζει ιδιαίτερα. Το σημαντικό είναι να υπάρξει ένας μικρότερος ή μεγαλύτερος πυρήνας σχολείων σε εθνική κλίμακα, που θα δείξουν ότι το εννοούν και ότι έχουν αντοχή να το τραβήξουν μέχρι τέλους. Αυτό θα αποτελέσει τη βάση για μια επέκταση αυτού του κινήματος και σε άλλα σχολεία και εκεί πλέον θα κριθεί ο πόλεμος.

από το «tvxs.gr»