tvxs.gr/node/128524
Ποια είναι η γνώμη σας για το σχέδιο νόμου του υπ. Διοικητικής Μεταρρύθμισης που βρίσκεται σε διαβούλευση; Σε ανακοίνωσή σας μιλάτε για «καθαίρεση όλων των προϊσταμένων» ακόμη και εκείνων που αναδείχθηκαν με κρίσεις...
Το σχέδιο νόμου που βρίσκεται σε διαβούλευση προβλέπει ότι με την θέση σε ισχύ των νέων οργανισμών που βρίσκονται στο τελευταίο τους στάδιο θα λήξει η αυτοδίκαιη θητεία όλων των προϊσταμένων όλων των βαθμίδων της διοίκησης, δηλαδή τμηματαρχών, διευθυντών και γενικών διευθυντών. Αυτοί που θα τους αντικαταστήσουν θα ορισθούν από τους υπουργούς ή από τα αρμόδια διοικητικά όργανα με τη διαδικασία της «απευθείας ανάθεσης» χωρίς κανένα κριτήριο και χωρίς καμία αξιοκρατική διαδικασία. Έτσι λοιπόν πάρα πολύ προιστάμενοι που έχουν κριθεί με αντικειμενικό και αξιοκρατικό τρόπο με τον νόμο 3839/10 – πρόκειται για έναν σύγχρονο νόμο που προβλέπει μοριοδότηση κι έτσι δεν μπορεί να παρέμβει κανείς στην επιλογή των προϊσταμένων - αντί να μείνουν στη θέση τους, θα βρεθούν εκτός και θα αντικατασταθούν από τους ευνοούμενους των υπουργών και του κάθε διοικητικού οργάνου.
Λέτε ότι η πλήρης εφαρμογή του ν. 3839/10 μπλοκαρίστηκε...
Υπάρχουν δυο ειδών στελέχη που βρίσκονταν σε αυτές τις θέσεις. Κατ’ αρχήν οι προϊστάμενοι που είχαν τοποθετηθεί με το ν.3839/10. Οι τοποθετήσεις των προϊσταμένων αυτών είχαν γίνει μέσω ενός συστήματος που προβλέπουν οι μεταβατικές διατάξεις του νόμου. Αυτό κανονικά θα ίσχυε για ένα χρόνο και κατόπιν θα εφαρμοζόντουσαν οι πάγιες που ήταν λίγο διαφοροποιημένες. Η φιλοσοφία πάντως θα ήταν ακριβώς η ίδια. Ένα αντικειμενικό σύστημα που βασιζόταν κυρίως στη μοριοδότηση – προέβλεπε βέβαια και συνέντευξη στο δεύτερο στάδιο και εξετάσεις για τις βαθμίδες του διευθυντή και του γενικού διευθυντή – με μια ισορροπία πολύ καλά μελετημένη που μπορούσε να τοποθετήσει πολλά νέα στελέχη σε θέσεις διευθυντών. Η εφαρμογή αυτού του νόμου δεν άρεσε σε πολλούς μέσα στις υπηρεσίες. Έτσι το δεύτερο στάδιο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Μπλοκαρίστηκε.
Υπάρχει όμως και η δεύτερη κατηγορία στελεχών. Αυτοί που είχαν ήδη τοποθετηθεί με απευθείας ανάθεση ή αναπλήρωση. Οι δυο αυτές κατηγορίες είναι παρεμφερείς αλλά προβλέπονται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, δηλαδή για έναν μήνα. Το ελληνικό Δημόσιο λοιπόν δεν έκανε κρίσεις όλο αυτό το χρονικό διάστημα και το υπ. Διοικητικης Μεταρρύθμισης ανεχόταν να ορίζονται οι προϊστάμενοι όπου υπήρχε ανάγκη με το σύστημα της απευθείας ανάθεσης ή αναπλήρωσης. Στη λογική «γίνεται όποιος θέλουμε εμείς προϊστάμενος» χωρίς εγγύηση και αξιοκρατία. Έρχονται λοιπόν με το νομοσχέδιο που βρίσκεται σε διαβούλευση και αφενός «νομιμοποιούν» το σύστημα αυτό – δηλαδή πλέον μπορεί να μείνει επ’ αόριστον κάποιος με αναπλήρωση ή ανάθεση – και ταυτόχρονα ορίζουν ότι έτσι θα γίνονται από εδώ και μπρος οι κρίσεις.
Εις το διηνεκές;
Θεωρητικά όχι. Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι ο ν. 3839/10 θα αντικατασταθεί. Δεν το αναφέρει πουθενά ρητά αλλά προκύπτει από διάταξη. Θα θεσπιστεί λοιπόν σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο ένα Προεδρικό Διάταγμα το οποίο θα ορίζει τις ειδικές διαδικασίες και τα ειδικά προσόντα που θα μοριοδοτούνται και τον τρόπο με τον οποίο θα επιλέγονται οι προϊστάμενοι. Θα αντικατασταστήσει το νόμο που υπάρχει σήμερα και τον οποίο δεν άφησαν να εφαρμοστεί. Όμως για να εκδοθεί ένα προεδρικό διάταγμα χρειάζεται πολύς χρόνος. Θα υπάρξει πολύ μεγάλο κενό το οποίο εμείς εκτιμάμε ότι θα είναι παντοτινό. Γιατί ένα Προεδρικό Διάταγμα χρειάζεται μήνες για να ολοκληρωθεί. Μετά πρέπει να περάσει από το Συμβούλιο της Επικρατείας για να κριθεί η συνταγματικότητα του. Πρέπει κατόπιν ο ίδιος ο υπουργός να το ξαναυπογράψει. Μιλάμε για μια απίστευτη γραφειοκρατία που συμβαίνει όταν θέλουμε να μεταθέσουμε κάτι στο αόριστο μέλλον. Αυτός ήταν ένας πολύ εύσχημος τρόπος για να οριστεί ότι όλοι οι προϊστάμενοι θα τοποθετούνται με απευθείας αναθέσεις. Κι αυτό που γίνεται είναι πρωτοφανές. Δεν έχει ξαναγίνει στην διοικητική μας ιστορία να φεύγουν όλοι οι προιστάμενοι όλων των βαθμίδων, να αποκεφαλίζονται ουσιαστικά, και να αντικαθίστανται από τους εκλεκτούς του συστήματος. Είχε επιχειρηθεί το 1982 να καταργηθούν οι θέσεις των γενικών διευθυντών – μιλάμε για μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες άτομα – κι ακόμη και σήμερα, όσοι ασχολούνται με τη διοικητική ιστορία το χρησιμοποιούν ως μοναδικό παράδειγμα. Αυτή τη φορά μιλάμε για ωμή παρέμβαση σε όλο το εύρος της διοίκησης. Βεβαίως λύση θα μπορούσε να βρεθεί. Θα μπορούσαν αυτοί που θα στελεχώσουν τους νέους οργανισμούς να κριθούν με βάση τις διατάξεις του ν.3839/10 που είναι πολύ απλές, λειτουργικές και έχουν και πολύ ισχυρή νομιμοποίηση. Δεν το επέλεξαν όμως.
Ένα μεγάλο «κεφάλαιο» στη διοικητική μεταρρύθμιση που προωθεί τώρα η κυβέρνηση είναι τα ερωτηματολόγια που πρέπει να συμπληρώσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Εσείς ζητάτε τον επανασχεδιασμό τους. Γιατί;
Είναι πάρα πολύ πρόχειρα. Οι διαδικασίες αυτές σε προηγμένες χώρες έχουν κάνει ακόμη και τρία χρόνια μέχρι να ολοκληρωθούν. Δε γίνεται να σχεδιαστούν τέτοιου είδους αλλαγές σε ένα μήνα. Ένα απλό παράδειγμα, εγώ λείπω από την υπηρεσία μου, σήμερα Δευτέρα, με άδεια. Αύριο, Τρίτη, επιστρέφω. Μου τηλεφώνησαν λοιπόν ότι σήμερα πήγε το ερωτηματολόγιο στην υπηρεσία κι αύριο πρέπει να το παραδώσω συμπληρωμένο. Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα. Είναι μια διαδικασία «άρπα κόλλα» που την κάνουμε απλώς για να πούμε ότι την κάναμε. Η δε μεθοδολογία των ερωτηματολογίων είναι ανάστροφη από αυτή που προβλέπει η επιστήμη. Κανονικά το ίδιο το κράτος έρχεται να περιγράψει τις θέσεις ενός οργανισμού και να πει τι θέλει από τις θέσεις αυτές. Το λεγόμενο Job Descreption. Εδώ δεν γίνεται αυτό. Το ερωτηματολόγιο καλεί τους υπαλλήλους να περιγράψουν οι ίδιοι τη φύση της εργασίας τους και τις διαδικασίες. Αυτό που κανονικά πρέπει να κάνει το κράτος. Με τη λογική αυτή αν κάτι σήμερα γίνεται στραβά ή παρά τη διαδικασία ή αν ακολουθούνται λανθασμένες πρακτικές εμείς θα πρέπει να τις καταγράψουμε για να αναπαραχθούν και να καθοριστεί το προσοντολόγιο με βάση αυτές. Αυτά δεν είναι πράγματα που τα αποδέχεται η διοικητική επιστήμη. Θα έπρεπε να ξεκινήσουμε ανάποδα. Γιατί λέμε για τους προσοντούχους; Γιατί πολλά στελέχη σήμερα μπορεί να είναι εγκλωβισμένα κάπου και να μην κάνουν μια εργασία αντίστοιχη των προσόντων τους. Αυτό συμβαίνει πάρα πολύ στο Δημόσιο. Από τα ερωτηματολόγια θα προκύψει λοιπόν η περιγραφή μιας θέσης πολύ χαμηλότερης από αυτή που μπορεί να καλύψει το στέλεχος. Τι θα γίνει μετά αυτό το στέλεχος; Θα βρεθεί εκτός δημοσίου; Θα πάει σε μια θέση που πράγματι θα μπορεί να αξιοποιήσει τα προσόντα του; Δεν υπάρχει καμιά εγγύηση.
Εσείς είστε απόφοιτος της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης που θεωρητικά παράγει ανώτατα διοικητικά στελέχη του Δημόσιου. Είναι η ανέλιξη στις βαθμίδες διοίκησης η αναμενόμενη;
Η Σχολή Δημόσιας Διοίκησης είναι μια παραγωγή σχολή του ελληνικού κράτους. Την έχει ιδρύσει το ίδιο το κράτος για να προετοιμάζει τα μελλοντικά του στελέχη. Η Σχολή θεωρεί τον εισαγόμενο δημόσιο υπάλληλο. Δηλαδή η εισαγωγή ορίζεται ως διορισμός. Όταν μπαίνεις στη σχολή για τους 18 μήνες φοίτησης πληρώνεσαι κανονικά με τον κατώτατο μισθό του δημοσίου και υπάγεσαι στον δημοσιουπαλληλικό κώδικα. Η φοίτηση είναι περίπου 980 ώρες - όταν σε ένα πολύ καλό μεταπτυχιακό είναι 400 – και παρέχει επαγγελματική εκπαίδευση σε τρόπους άσκησης μάνατζμεντ και διοικητικές πρακτικές. Στη σχολή μπαίνουν λίγοι. Τώρα μπήκαν 80 και ήταν υποψήφιοι 3.500 χιλιάδες. Είναι ο πιο δύσκολος διαγωνισμός του ελληνικού κράτους και κρατάει 6 μήνες. Την ίδια ώρα χρηματοδοτείται από την ΕΕ και τους Έλληνες πολίτες. Έχουμε υπολογίσει ότι κάθε απόφοιτος της σχολής στοιχίζει περίπου 50.000 – 55.000 χιλιάδες ευρώ. Είναι λοιπόν μια πολύ σοβαρή επένδυση. Τα τεχνικά δελτία ένταξης στο ΚΠΣ μιλούν για στελέχη ταχείας εξέλιξης. Η ΕΕ χρηματοδοτεί για να παραχθούν στελέχη που θα μπουν στη δημόσια διοίκηση, θα την ανανεώσουν και πολύ γρήγορα θα βρεθούν στις υψηλές βαθμίδες. Δεν είναι έτσι όμως. Παλιότερα οι απόφοιτοι της Σχολής έμπαιναν στις υψηλές βαθμίδες και πολύ γρήγορα έφταναν στις καταληκτικές βαθμίδες της ιεραρχίας. Αυτό άλλαξε από τα τέλη του 2011 με το νέο βαθμολόγιο που κατέταξε όλους τους υπαλλήλους, όχι πια με βάση τα προσόντα τους αλλά με βάση τα χρόνια υπηρεσίας. Η συντριπτική πλειοψηφία των αποφοίτων της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης λοιπόν, περίπου 2000 άτομα, βρέθηκε στην τέταρτη από τις έξι συνολικά βαθμίδες.
Δεν μπορούν να φτάσουν στην υψηλότερη βαθμίδα της δημόσιας διοίκησης;
Στην υψηλότερη βαθμίδα δεν θα φτάσουν γιατί πρέπει να το επιτρέψει η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Δηλαδή η κατάταξη συνδέθηκε με το μισθό. Αυτό σημαίνει χρόνια αναμονής κι αν. Ακόμη όμως το επιτρέψει η δημοσιονομική κατάταξη της χώρας θα πρέπει να περάσεις από μια διαδικασία την οποία εποπτεύουν τα υπηρεσιακά συμβούλια. Δηλαδή το απόλυτο πελατειακό κράτος. Τα υπηρεσιακά συμβούλια είναι πέντε στελέχη της διοίκησης, οι τρεις διορισμένοι από τον υπουργό και οι δυο αιρετοί, οι οποίοι συνεδριάζουν μυστικά και δεν υπάρχει καμία πρόσβαση στη συνεδρίαση. Δεν διακρίνονται καθόλου ούτε για τη διαφάνεια, ούτε για την αξιοκρατία στις επιλογές τους. Είναι ένα μυστικό σώμα της διοίκησης όπως είναι το ΚΥΣΕΑ. Τα υπηρεσιακά συμβούλια δεν δίνουν λογαριασμό πουθενά.
Οι απόφοιτοι της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης κινδυνεύουν να αντικατασταθούν από τη θέση του προϊσταμένου ή να βρεθούν εκτός Δημοσίου;
Ναι δεν διαχωρίζονται καθόλου. Κινδυνεύουν γι’ αυτό κι εμείς αναγκαστήκαμε να γράψουμε στην ανακοίνωσή μας ότι σε περίπτωση που αντικατασταθεί απόφοιτος της σχολής επί τόπου θα προσβάλλουμε την πράξη με αίτηση ακύρωσης όπου χρειαστεί. Θα φτάσουμε μέχρι τα ευρωπαϊκά όργανα και θα ενημερώσουμε τους διεθνείς οργανισμούς γιατί δεν μπορεί να δρούμε σαν να είμαστε κράτος αφρικανικού ή ανατολικού τύπου. Ανήκουμε στην Ευρώπη και πρέπει να μάθουμε να φερόμαστε έτσι ως δημόσια διοίκηση. Και δυστυχώς δεν το κάνουμε. Διαπιστώσαμε δε, ότι η απόφαση Μανιτάκη για την κινητικότητα και τη διαθεσιμότητα στο Δημόσιο προβλέπει ένα συγκεκριμένο σύστημα μοριοδότητης. Το σύστημα αυτό πριμοδοτεί πάρα πολύ λίγο τα τυπικά προσόντα αλλά και την αποφοίτηση από τη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Αν λοιπόν από μια υπηρεσία πρέπει να απομακρυνθουν στελέχη, πρώτοι από όλους θα φύγουν οι απόφοιτοί μας. Κι αυτό γιατί μετρούν τα χρόνια υπηρεσίας, μετράει η τοπικότητα των φορέων όπου πρόκειται να μετακινηθεί ο υπάλληλος (ομοεδρικότητα), μετρούν άλλα κριτήρια αλλά όχι το αν έχεις αποφοιτήσει από τη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης για τη θέση που έχεις εκπαιδευτεί με 50.000 ευρώ από τον ελληνικό λαό. Έτσι οι απόφοιτοι κινδυνεύουν όχι μόνο να βρεθούν από μια επιτελική υπηρεσία που σχεδιάζει πολιτικές για τις οποίες εκπαιδεύτηκαν σε ένα αστυνομικό τμήμα να βάζουν σφραγίδες, αλλά κινδυνεύουν να βρεθούν, αν διατηρηθεί η σύνδεση με τη διαθεσιμότητα, και εκτός δημοσίου. Γι’ αυτό κι εμείς αναγκαστήκαμε να προσβάλλουμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας την απόφαση αυτή. Γίνονται κοσμογονικά πράγματα. Εμείς θέλουμε να αλλάξει αυτό το κράτος. Αλλά αντί να δίνουμε τις ιδέες μας γι’ αυτό αναγκαζόμαστε συνεχώς να βρισκόμαστε σε αμυντική θέση για να αποδείξουμε ότι είμαστε δίκαια εκεί που είμαστε.
Φωνάζουμε για το Δημόσιο, φορολογούμαστε για το Δημόσιο, περιμένουμε από το Δημόσιο κι αντί να αλλάξει το Δημόσιο με μια πραγματική μεταρρύθμιση γυρίζουμε στη δεκαετία του 1950 και του 1930. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Να καθαιρεθούν οι προϊστάμενοι που έχουν διοριστεί με νόμο και να οριστούν στη θέση τους εντολοδόχοι; Πραγματικά δεν έχει ξαναγίνει. Ο προϊστάμενος στο Δημόσιο πρέπει να έχει δυο τεκμήρια. Το πρώτο είναι της ανεξαρτησίας. Δηλαδή να μην κάνει τις δουλειές του συστήματος και τα ρουσφέτια. Αν εγώ γίνω προϊστάμενος επειδή με έκανε ο υπουργός ή ο κολλητός του που με ξέρει, θα φέρω υποχρέωση και θα εκτελώ τις εντολές του. Δεν θα είμαι αμερόληπτος, ούτε ανεξάρτητος. Το δεύτερο τεκμήριο είναι η καταλληλότητα. Να έχουν εκπαιδευτεί για να γίνουν προϊστάμενοι του Δημοσίου, να κάνουν συνέργιες με άλλους, να μπορούν να προάγουν τις διαδικασίες. Εδώ δεν υπάρχει καμία εγγύηση. Ακούσαμε να λένε ότι θα ανοίξει το Δημόσιο στα νέα στελέχη και θα παρακαμφθεί η ιεραρχία. Ουδέν ψευδέστερο. Αυτό που γίνεται είναι ότι διευρύνουν τη δεξαμενή από την οποία μπορούν να αντληθούν στελέχη – πηγαίνοντας πιο κάτω σε χρόνια υπηρεσίας χωρίς όμως να αλλάζουν το βαθμολόγιο που εγκλωβίζει τα νέα στελέχη – αλλά με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Που σημαίνει ότι ο υπουργός ή το τοπικό σύστημα εξουσίας μπορεί να ορίσει ακόμη και νεότερους αρκεί να είναι οι αρεστοί του συστήματος. Αυτό εννοούν όταν λένε σπάσιμο της ιεραρχίας.
«Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» έρχεται στο κράτος, σύμφωνα με την Ένωση Αποφοίτων της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης. Η ΕΝΑΠ δεν αντιτίθεται σε μια παραγματική μεταρρύθμιση στο Δημόσιο πλην όμως καταγγέλλει ότι το νέο νομοσχέδιο που προωθεί το υπ. Διοικητικής μεταρρύθμισης «γυρίζει το κράτος στη δεκαετία του 1950 και του 1930». Ο πρόεδρος της ΕΝΑΠ, Τάσος Σαλτερής, μιλά στο tvxs.gr, για την «πλήρη νομιμοποίηση της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης», για τη λανθασμένη μεθοδολογία των «πρόχειρων ερωτηματολογίων» και για την επιχείρηση διατήρησης του πελατειακού κράτους. Της Αγγελικής Δημοπούλου.
Ποια είναι η γνώμη σας για το σχέδιο νόμου του υπ. Διοικητικής Μεταρρύθμισης που βρίσκεται σε διαβούλευση; Σε ανακοίνωσή σας μιλάτε για «καθαίρεση όλων των προϊσταμένων» ακόμη και εκείνων που αναδείχθηκαν με κρίσεις...
Το σχέδιο νόμου που βρίσκεται σε διαβούλευση προβλέπει ότι με την θέση σε ισχύ των νέων οργανισμών που βρίσκονται στο τελευταίο τους στάδιο θα λήξει η αυτοδίκαιη θητεία όλων των προϊσταμένων όλων των βαθμίδων της διοίκησης, δηλαδή τμηματαρχών, διευθυντών και γενικών διευθυντών. Αυτοί που θα τους αντικαταστήσουν θα ορισθούν από τους υπουργούς ή από τα αρμόδια διοικητικά όργανα με τη διαδικασία της «απευθείας ανάθεσης» χωρίς κανένα κριτήριο και χωρίς καμία αξιοκρατική διαδικασία. Έτσι λοιπόν πάρα πολύ προιστάμενοι που έχουν κριθεί με αντικειμενικό και αξιοκρατικό τρόπο με τον νόμο 3839/10 – πρόκειται για έναν σύγχρονο νόμο που προβλέπει μοριοδότηση κι έτσι δεν μπορεί να παρέμβει κανείς στην επιλογή των προϊσταμένων - αντί να μείνουν στη θέση τους, θα βρεθούν εκτός και θα αντικατασταθούν από τους ευνοούμενους των υπουργών και του κάθε διοικητικού οργάνου.
Λέτε ότι η πλήρης εφαρμογή του ν. 3839/10 μπλοκαρίστηκε...
Υπάρχουν δυο ειδών στελέχη που βρίσκονταν σε αυτές τις θέσεις. Κατ’ αρχήν οι προϊστάμενοι που είχαν τοποθετηθεί με το ν.3839/10. Οι τοποθετήσεις των προϊσταμένων αυτών είχαν γίνει μέσω ενός συστήματος που προβλέπουν οι μεταβατικές διατάξεις του νόμου. Αυτό κανονικά θα ίσχυε για ένα χρόνο και κατόπιν θα εφαρμοζόντουσαν οι πάγιες που ήταν λίγο διαφοροποιημένες. Η φιλοσοφία πάντως θα ήταν ακριβώς η ίδια. Ένα αντικειμενικό σύστημα που βασιζόταν κυρίως στη μοριοδότηση – προέβλεπε βέβαια και συνέντευξη στο δεύτερο στάδιο και εξετάσεις για τις βαθμίδες του διευθυντή και του γενικού διευθυντή – με μια ισορροπία πολύ καλά μελετημένη που μπορούσε να τοποθετήσει πολλά νέα στελέχη σε θέσεις διευθυντών. Η εφαρμογή αυτού του νόμου δεν άρεσε σε πολλούς μέσα στις υπηρεσίες. Έτσι το δεύτερο στάδιο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Μπλοκαρίστηκε.
Υπάρχει όμως και η δεύτερη κατηγορία στελεχών. Αυτοί που είχαν ήδη τοποθετηθεί με απευθείας ανάθεση ή αναπλήρωση. Οι δυο αυτές κατηγορίες είναι παρεμφερείς αλλά προβλέπονται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, δηλαδή για έναν μήνα. Το ελληνικό Δημόσιο λοιπόν δεν έκανε κρίσεις όλο αυτό το χρονικό διάστημα και το υπ. Διοικητικης Μεταρρύθμισης ανεχόταν να ορίζονται οι προϊστάμενοι όπου υπήρχε ανάγκη με το σύστημα της απευθείας ανάθεσης ή αναπλήρωσης. Στη λογική «γίνεται όποιος θέλουμε εμείς προϊστάμενος» χωρίς εγγύηση και αξιοκρατία. Έρχονται λοιπόν με το νομοσχέδιο που βρίσκεται σε διαβούλευση και αφενός «νομιμοποιούν» το σύστημα αυτό – δηλαδή πλέον μπορεί να μείνει επ’ αόριστον κάποιος με αναπλήρωση ή ανάθεση – και ταυτόχρονα ορίζουν ότι έτσι θα γίνονται από εδώ και μπρος οι κρίσεις.
Εις το διηνεκές;
Θεωρητικά όχι. Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι ο ν. 3839/10 θα αντικατασταθεί. Δεν το αναφέρει πουθενά ρητά αλλά προκύπτει από διάταξη. Θα θεσπιστεί λοιπόν σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο ένα Προεδρικό Διάταγμα το οποίο θα ορίζει τις ειδικές διαδικασίες και τα ειδικά προσόντα που θα μοριοδοτούνται και τον τρόπο με τον οποίο θα επιλέγονται οι προϊστάμενοι. Θα αντικατασταστήσει το νόμο που υπάρχει σήμερα και τον οποίο δεν άφησαν να εφαρμοστεί. Όμως για να εκδοθεί ένα προεδρικό διάταγμα χρειάζεται πολύς χρόνος. Θα υπάρξει πολύ μεγάλο κενό το οποίο εμείς εκτιμάμε ότι θα είναι παντοτινό. Γιατί ένα Προεδρικό Διάταγμα χρειάζεται μήνες για να ολοκληρωθεί. Μετά πρέπει να περάσει από το Συμβούλιο της Επικρατείας για να κριθεί η συνταγματικότητα του. Πρέπει κατόπιν ο ίδιος ο υπουργός να το ξαναυπογράψει. Μιλάμε για μια απίστευτη γραφειοκρατία που συμβαίνει όταν θέλουμε να μεταθέσουμε κάτι στο αόριστο μέλλον. Αυτός ήταν ένας πολύ εύσχημος τρόπος για να οριστεί ότι όλοι οι προϊστάμενοι θα τοποθετούνται με απευθείας αναθέσεις. Κι αυτό που γίνεται είναι πρωτοφανές. Δεν έχει ξαναγίνει στην διοικητική μας ιστορία να φεύγουν όλοι οι προιστάμενοι όλων των βαθμίδων, να αποκεφαλίζονται ουσιαστικά, και να αντικαθίστανται από τους εκλεκτούς του συστήματος. Είχε επιχειρηθεί το 1982 να καταργηθούν οι θέσεις των γενικών διευθυντών – μιλάμε για μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες άτομα – κι ακόμη και σήμερα, όσοι ασχολούνται με τη διοικητική ιστορία το χρησιμοποιούν ως μοναδικό παράδειγμα. Αυτή τη φορά μιλάμε για ωμή παρέμβαση σε όλο το εύρος της διοίκησης. Βεβαίως λύση θα μπορούσε να βρεθεί. Θα μπορούσαν αυτοί που θα στελεχώσουν τους νέους οργανισμούς να κριθούν με βάση τις διατάξεις του ν.3839/10 που είναι πολύ απλές, λειτουργικές και έχουν και πολύ ισχυρή νομιμοποίηση. Δεν το επέλεξαν όμως.
Ένα μεγάλο «κεφάλαιο» στη διοικητική μεταρρύθμιση που προωθεί τώρα η κυβέρνηση είναι τα ερωτηματολόγια που πρέπει να συμπληρώσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Εσείς ζητάτε τον επανασχεδιασμό τους. Γιατί;
Είναι πάρα πολύ πρόχειρα. Οι διαδικασίες αυτές σε προηγμένες χώρες έχουν κάνει ακόμη και τρία χρόνια μέχρι να ολοκληρωθούν. Δε γίνεται να σχεδιαστούν τέτοιου είδους αλλαγές σε ένα μήνα. Ένα απλό παράδειγμα, εγώ λείπω από την υπηρεσία μου, σήμερα Δευτέρα, με άδεια. Αύριο, Τρίτη, επιστρέφω. Μου τηλεφώνησαν λοιπόν ότι σήμερα πήγε το ερωτηματολόγιο στην υπηρεσία κι αύριο πρέπει να το παραδώσω συμπληρωμένο. Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα. Είναι μια διαδικασία «άρπα κόλλα» που την κάνουμε απλώς για να πούμε ότι την κάναμε. Η δε μεθοδολογία των ερωτηματολογίων είναι ανάστροφη από αυτή που προβλέπει η επιστήμη. Κανονικά το ίδιο το κράτος έρχεται να περιγράψει τις θέσεις ενός οργανισμού και να πει τι θέλει από τις θέσεις αυτές. Το λεγόμενο Job Descreption. Εδώ δεν γίνεται αυτό. Το ερωτηματολόγιο καλεί τους υπαλλήλους να περιγράψουν οι ίδιοι τη φύση της εργασίας τους και τις διαδικασίες. Αυτό που κανονικά πρέπει να κάνει το κράτος. Με τη λογική αυτή αν κάτι σήμερα γίνεται στραβά ή παρά τη διαδικασία ή αν ακολουθούνται λανθασμένες πρακτικές εμείς θα πρέπει να τις καταγράψουμε για να αναπαραχθούν και να καθοριστεί το προσοντολόγιο με βάση αυτές. Αυτά δεν είναι πράγματα που τα αποδέχεται η διοικητική επιστήμη. Θα έπρεπε να ξεκινήσουμε ανάποδα. Γιατί λέμε για τους προσοντούχους; Γιατί πολλά στελέχη σήμερα μπορεί να είναι εγκλωβισμένα κάπου και να μην κάνουν μια εργασία αντίστοιχη των προσόντων τους. Αυτό συμβαίνει πάρα πολύ στο Δημόσιο. Από τα ερωτηματολόγια θα προκύψει λοιπόν η περιγραφή μιας θέσης πολύ χαμηλότερης από αυτή που μπορεί να καλύψει το στέλεχος. Τι θα γίνει μετά αυτό το στέλεχος; Θα βρεθεί εκτός δημοσίου; Θα πάει σε μια θέση που πράγματι θα μπορεί να αξιοποιήσει τα προσόντα του; Δεν υπάρχει καμιά εγγύηση.
Εσείς είστε απόφοιτος της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης που θεωρητικά παράγει ανώτατα διοικητικά στελέχη του Δημόσιου. Είναι η ανέλιξη στις βαθμίδες διοίκησης η αναμενόμενη;
Η Σχολή Δημόσιας Διοίκησης είναι μια παραγωγή σχολή του ελληνικού κράτους. Την έχει ιδρύσει το ίδιο το κράτος για να προετοιμάζει τα μελλοντικά του στελέχη. Η Σχολή θεωρεί τον εισαγόμενο δημόσιο υπάλληλο. Δηλαδή η εισαγωγή ορίζεται ως διορισμός. Όταν μπαίνεις στη σχολή για τους 18 μήνες φοίτησης πληρώνεσαι κανονικά με τον κατώτατο μισθό του δημοσίου και υπάγεσαι στον δημοσιουπαλληλικό κώδικα. Η φοίτηση είναι περίπου 980 ώρες - όταν σε ένα πολύ καλό μεταπτυχιακό είναι 400 – και παρέχει επαγγελματική εκπαίδευση σε τρόπους άσκησης μάνατζμεντ και διοικητικές πρακτικές. Στη σχολή μπαίνουν λίγοι. Τώρα μπήκαν 80 και ήταν υποψήφιοι 3.500 χιλιάδες. Είναι ο πιο δύσκολος διαγωνισμός του ελληνικού κράτους και κρατάει 6 μήνες. Την ίδια ώρα χρηματοδοτείται από την ΕΕ και τους Έλληνες πολίτες. Έχουμε υπολογίσει ότι κάθε απόφοιτος της σχολής στοιχίζει περίπου 50.000 – 55.000 χιλιάδες ευρώ. Είναι λοιπόν μια πολύ σοβαρή επένδυση. Τα τεχνικά δελτία ένταξης στο ΚΠΣ μιλούν για στελέχη ταχείας εξέλιξης. Η ΕΕ χρηματοδοτεί για να παραχθούν στελέχη που θα μπουν στη δημόσια διοίκηση, θα την ανανεώσουν και πολύ γρήγορα θα βρεθούν στις υψηλές βαθμίδες. Δεν είναι έτσι όμως. Παλιότερα οι απόφοιτοι της Σχολής έμπαιναν στις υψηλές βαθμίδες και πολύ γρήγορα έφταναν στις καταληκτικές βαθμίδες της ιεραρχίας. Αυτό άλλαξε από τα τέλη του 2011 με το νέο βαθμολόγιο που κατέταξε όλους τους υπαλλήλους, όχι πια με βάση τα προσόντα τους αλλά με βάση τα χρόνια υπηρεσίας. Η συντριπτική πλειοψηφία των αποφοίτων της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης λοιπόν, περίπου 2000 άτομα, βρέθηκε στην τέταρτη από τις έξι συνολικά βαθμίδες.
Δεν μπορούν να φτάσουν στην υψηλότερη βαθμίδα της δημόσιας διοίκησης;
Στην υψηλότερη βαθμίδα δεν θα φτάσουν γιατί πρέπει να το επιτρέψει η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Δηλαδή η κατάταξη συνδέθηκε με το μισθό. Αυτό σημαίνει χρόνια αναμονής κι αν. Ακόμη όμως το επιτρέψει η δημοσιονομική κατάταξη της χώρας θα πρέπει να περάσεις από μια διαδικασία την οποία εποπτεύουν τα υπηρεσιακά συμβούλια. Δηλαδή το απόλυτο πελατειακό κράτος. Τα υπηρεσιακά συμβούλια είναι πέντε στελέχη της διοίκησης, οι τρεις διορισμένοι από τον υπουργό και οι δυο αιρετοί, οι οποίοι συνεδριάζουν μυστικά και δεν υπάρχει καμία πρόσβαση στη συνεδρίαση. Δεν διακρίνονται καθόλου ούτε για τη διαφάνεια, ούτε για την αξιοκρατία στις επιλογές τους. Είναι ένα μυστικό σώμα της διοίκησης όπως είναι το ΚΥΣΕΑ. Τα υπηρεσιακά συμβούλια δεν δίνουν λογαριασμό πουθενά.
Οι απόφοιτοι της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης κινδυνεύουν να αντικατασταθούν από τη θέση του προϊσταμένου ή να βρεθούν εκτός Δημοσίου;
Ναι δεν διαχωρίζονται καθόλου. Κινδυνεύουν γι’ αυτό κι εμείς αναγκαστήκαμε να γράψουμε στην ανακοίνωσή μας ότι σε περίπτωση που αντικατασταθεί απόφοιτος της σχολής επί τόπου θα προσβάλλουμε την πράξη με αίτηση ακύρωσης όπου χρειαστεί. Θα φτάσουμε μέχρι τα ευρωπαϊκά όργανα και θα ενημερώσουμε τους διεθνείς οργανισμούς γιατί δεν μπορεί να δρούμε σαν να είμαστε κράτος αφρικανικού ή ανατολικού τύπου. Ανήκουμε στην Ευρώπη και πρέπει να μάθουμε να φερόμαστε έτσι ως δημόσια διοίκηση. Και δυστυχώς δεν το κάνουμε. Διαπιστώσαμε δε, ότι η απόφαση Μανιτάκη για την κινητικότητα και τη διαθεσιμότητα στο Δημόσιο προβλέπει ένα συγκεκριμένο σύστημα μοριοδότητης. Το σύστημα αυτό πριμοδοτεί πάρα πολύ λίγο τα τυπικά προσόντα αλλά και την αποφοίτηση από τη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Αν λοιπόν από μια υπηρεσία πρέπει να απομακρυνθουν στελέχη, πρώτοι από όλους θα φύγουν οι απόφοιτοί μας. Κι αυτό γιατί μετρούν τα χρόνια υπηρεσίας, μετράει η τοπικότητα των φορέων όπου πρόκειται να μετακινηθεί ο υπάλληλος (ομοεδρικότητα), μετρούν άλλα κριτήρια αλλά όχι το αν έχεις αποφοιτήσει από τη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης για τη θέση που έχεις εκπαιδευτεί με 50.000 ευρώ από τον ελληνικό λαό. Έτσι οι απόφοιτοι κινδυνεύουν όχι μόνο να βρεθούν από μια επιτελική υπηρεσία που σχεδιάζει πολιτικές για τις οποίες εκπαιδεύτηκαν σε ένα αστυνομικό τμήμα να βάζουν σφραγίδες, αλλά κινδυνεύουν να βρεθούν, αν διατηρηθεί η σύνδεση με τη διαθεσιμότητα, και εκτός δημοσίου. Γι’ αυτό κι εμείς αναγκαστήκαμε να προσβάλλουμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας την απόφαση αυτή. Γίνονται κοσμογονικά πράγματα. Εμείς θέλουμε να αλλάξει αυτό το κράτος. Αλλά αντί να δίνουμε τις ιδέες μας γι’ αυτό αναγκαζόμαστε συνεχώς να βρισκόμαστε σε αμυντική θέση για να αποδείξουμε ότι είμαστε δίκαια εκεί που είμαστε.
Φωνάζουμε για το Δημόσιο, φορολογούμαστε για το Δημόσιο, περιμένουμε από το Δημόσιο κι αντί να αλλάξει το Δημόσιο με μια πραγματική μεταρρύθμιση γυρίζουμε στη δεκαετία του 1950 και του 1930. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Να καθαιρεθούν οι προϊστάμενοι που έχουν διοριστεί με νόμο και να οριστούν στη θέση τους εντολοδόχοι; Πραγματικά δεν έχει ξαναγίνει. Ο προϊστάμενος στο Δημόσιο πρέπει να έχει δυο τεκμήρια. Το πρώτο είναι της ανεξαρτησίας. Δηλαδή να μην κάνει τις δουλειές του συστήματος και τα ρουσφέτια. Αν εγώ γίνω προϊστάμενος επειδή με έκανε ο υπουργός ή ο κολλητός του που με ξέρει, θα φέρω υποχρέωση και θα εκτελώ τις εντολές του. Δεν θα είμαι αμερόληπτος, ούτε ανεξάρτητος. Το δεύτερο τεκμήριο είναι η καταλληλότητα. Να έχουν εκπαιδευτεί για να γίνουν προϊστάμενοι του Δημοσίου, να κάνουν συνέργιες με άλλους, να μπορούν να προάγουν τις διαδικασίες. Εδώ δεν υπάρχει καμία εγγύηση. Ακούσαμε να λένε ότι θα ανοίξει το Δημόσιο στα νέα στελέχη και θα παρακαμφθεί η ιεραρχία. Ουδέν ψευδέστερο. Αυτό που γίνεται είναι ότι διευρύνουν τη δεξαμενή από την οποία μπορούν να αντληθούν στελέχη – πηγαίνοντας πιο κάτω σε χρόνια υπηρεσίας χωρίς όμως να αλλάζουν το βαθμολόγιο που εγκλωβίζει τα νέα στελέχη – αλλά με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Που σημαίνει ότι ο υπουργός ή το τοπικό σύστημα εξουσίας μπορεί να ορίσει ακόμη και νεότερους αρκεί να είναι οι αρεστοί του συστήματος. Αυτό εννοούν όταν λένε σπάσιμο της ιεραρχίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου