ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΔΙΚΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ

της Γούλα Ελένης *

Τον  Σεπτέμβρη του 2013 οι εκπαιδευτικοί κατέβηκαν σε απεργία διαρκείας διεκδικώντας να σταματήσουν οι εφαρμογές της μνημονιακής πολιτικής που αφορούσαν τον κλάδο τους:  την επαναπρόσληψη αυτών που είχαν απολυθεί μέσα στο καλοκαίρι εν μέσω μίας νυκτός, την παρεμπόδιση διαθεσιμότητας επιπλέον εκπαιδευτικών που ετοιμαζόταν, την κάλυψη των κενών των σχολείων, το δικαίωμα όλων στη δωρεάν και δημόσια παιδεία και πολλά άλλα συναφή.  Οι απολύσεις που γίναν το καλοκαίρι του 2013 με συνοπτικές διαδικασίες, κατ’ ουσίαν σήμαιναν άρση της μονιμότητας για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους. Όμως τα άμεσα αποτελέσματά τους έγιναν εμφανή  την   προσεχή σχολική χρονιά (2013-2014), καθώς πολλά σχολεία υπολειτουργούσαν κι αρκετοί ήταν οι μαθητές που, εξαιτίας των εκπαιδευτικών κενών,  δεν ήταν σε  θέση να δώσουν πανελλαδικές εξετάσεις. Στη Σάμο  αντιμετώπισαν αυτή την κατάσταση  μαθητές στο ΕΠΑΛ και στους Φούρνους, καθώς καθ’ όλη τη χρονιά δεν υπήρχαν καθηγητές να διδάξουν τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Είχα την εντύπωση ότι το σύνταγμα της χώρας μας εγγυάται το δικαίωμα στη μόρφωση και ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση για όλους τους Έλληνες Πολίτες κι αναρωτιέμαι γιατί δεν παρεμβαίνει η δικαιοσύνη αυτεπάγγελτα, ώστε  να προστατέψει αυτά τα δικαιώματα και να τιμωρήσει τους ενόχους.

Αν  όμως η δικαιοσύνη παραβλέπει, οι  εκπαιδευτικοί δεν το έκαναν. Η απεργία τους,  το Σεπτέμβρη του 2013,  ήταν  μαζικότατη, με πολλές  και δυναμικές κινητοποιήσεις κάθε μορφής σε όλες τις περιοχές της χώρας μας.  Στη Σάμο το ποσοστό είχε φτάσει  στο 97%. Την περίοδο εκείνη, κι εν μέσω της απεργίας, κι ενώ οι τοποθετήσεις εκπαιδευτικών σε σχολεία δεν είχαν ολοκληρωθεί, κι ενώ υπήρχαν πάρα πολλά κενά σε σχολεία του νομού, καταρτίστηκε από τον προϊστάμενο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΔΙΔΕ) Σάμου, κατ’ εντολή του υπουργείου,  μια λίστα με ονόματα πλεοναζόντων εκπαιδευτικών, (που περίσσευαν δηλαδή!).  Η ονομαστική αυτή λίστα έπρεπε ως το μεσημέρι της 17^ης Σεπτεμβρίου να σταλεί στο υπουργείο προκειμένου αυτοί οι εκπαιδευτικοί, να μετακινηθούν αλλού ή να βγουν στη διαθεσιμότητα (κοινώς απόλυση) .  Οι απεργοί εκπαιδευτικοί στη Σάμο, πραγματοποίησαν στις 16 Σεπτέμβρη του 2013 μαζική πορεία  διαμαρτυρίας  διεκδικώντας, εκτός των άλλων, να αποτραπεί η αποστολή της λίστας στο υπουργείο, και κατ’ επέκταση η απόλυση ή μετακίνηση των συναδέλφων τους, και να καλυφτούν τα εκπαιδευτικά κενά των σχολείων του νομού. Η πορεία  καταλήγει  στο κτήριο της  ΔΙΔΕ Σάμου, απ’ όπου αποχώρησαν το απόγευμα της επόμενης μέρας, αφού πέτυχαν το στόχο τους (χαρακτηριστικά είναι δημοσιεύματα της περιόδου εκείνης βλ. alfavita.gr). Για το λόγο, όμως, αυτό  ασκήθηκε ποινική δίωξη  σε τέσσερις απεργούς εκπαιδευτικούς,  τρία μέλη της τότε ΕΛΜΕ Σάμου (Ξύδη Μαρία, Διαμαντίδης Τάκης, Παπαβασιλείου Νίκος)  και σ’ ένα αιρετό μέλος του ΠΥΣΔΕ (Τσιμπούκας Γιάννης ). Κύρια κατηγορία η  παρακώλυση και η διατάραξη του έργου της υπηρεσίας  Μοναδικός κατήγορος ήταν ο προϊστάμενος της ΔΙΔΕ  Σάμου .

Η δίκη ξεκίνησε το μεσημέρι της 1^ης Οκτωβρίου 2015, διακόπηκε και συνεχίστηκε την επομένη. Εκτός από τα πολλά ψηφίσματα συμπαράστασης,  ο χώρος του Πρωτοδικείου Σάμου είχε κατακλυστεί, και τις δύο μέρες της δίκης, από πλήθος κόσμου  -εκπαιδευτικοί,  απλοί πολίτες, εκπρόσωποι διαφόρων φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού φορέα -, που  στήριζε τους κατηγορούμενους εκπαιδευτικούς. Κατά τη διάρκεια της δίκης έγινε ακρόαση του μοναδικού μάρτυρα κατηγορίας, του προϊσταμένου της ΔΙΔΕ Σάμου, των μαρτύρων υπεράσπισης και των κατηγορουμένων εκπαιδευτικών. Ο κατήγορος δεν «θυμόταν» ότι στις 16 /9/ 2013 υπήρχε απεργία διαρκείας, δεν ήξερε πόσοι υπάλληλοι είχαν παρουσιαστεί  εκείνη τη μέρα στην υπηρεσία του, ήξερε όμως ότι η υπηρεσία του λειτουργούσε κανονικά κι ότι αυτή τη λειτουργία την διατάραξαν οι απεργοί καθηγητές.  Αφού ολοκληρώθηκε η διαδικασία των ακροάσεων οι δικαστές κατέληξαν στην ετυμηγορία ότι οι κατηγορούμενοι είναι ένοχοι και τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης 20 ημερών,  με αναστολή ενός έτους.

 Απ’ όσα ακούστηκαν στο δικαστήριο η ιστορία ξετυλίγεται ως εξής:

Μια επιτροπή μεταβαίνει στο γραφείο του Διευθυντή της Β/Θμιας Σάμου για να μεταβιβάσει το αίτημα μη αποστολής της λίστας πλεοναζόντων, ο οποίος φαίνεται αποφασισμένος να ακολουθήσει πιστά τις εντολές του υπουργείου.  Δηλώνει επίσης ότι η παρουσία των απεργών εκπαιδευτικών στα γραφεία της Β/Θμιας είναι παράνομη. Οι απεργοί δηλώνουν ότι θα παραμείνουν στο χώρο ασκώντας πίεση με την προσωπική τους παρουσία μέχρι να εκπνεύσει  η προθεσμία αποστολής της λίστας. Η υποστελεχωμένη, λόγω έλλειψης προσωπικού, υπηρεσία της Β/Θμίας, λειτουργεί στο βαθμό που μπορεί να λειτουργήσει με τους ελάχιστους  μη απεργούς εκπαιδευτικούς.  Η κεντρική είσοδος και όλα τα γραφεία παραμένουν ανοιχτά κι έχουν κατακλειστεί από απεργούς καθηγητές. Οι υπολογιστές, τα φαξ, τα τηλέφωνα, το πρωτόκολλο, λειτουργούν κανονικά.  Ο προϊστάμενος, ο οποίος στο κατηγορητήριό του δηλώνει ότι οι καταληψίες εκπαιδευτικοί είχαν κλείσει τα κομπιούτερ,  ενημερώνει  μέσω μέιλ την προϊσταμένη του αρχή στην Περιφέρεια, ότι η υπηρεσία έχει καταληφθεί από τους απεργούς, και καλεί τηλεφωνικά τον εισαγγελέα να παρέμβει, ο οποίος μεταβαίνει ύστερα από λίγο στην υπηρεσία κι ενημερώνει τους απεργούς εκπαιδευτικούς ότι πρέπει να την εγκαταλείψουν. Ο προϊστάμενος είναι από τις ελάχιστες φορές στη θητεία του, που παραμένει στο χώρο εργασίας του και μετά το πέρας του ωραρίου του. Συνήθως απουσιάζει από την υπηρεσία, αλλά και το νησί,  για μεγάλα χρονικά διαστήματα και τα καθήκοντά του εκπληρώνει αναπληρωτής . Εκείνη τη μέρα όμως παρέμεινε ως αργά και φεύγοντας κλείδωσε την πόρτα του γραφείου του και το γραφείο συνεδριάσεων του ΠΥΣΔΕ, όπως αναφέρει και ο ίδιος στο κατηγορητήριό του. Προκειμένου να αποσταλεί  η λίστα με τα ονόματα των πλεοναζόντων στο υπουργείο η νόμιμη διαδικασία προέβλεπε ότι έπρεπε να συνεδριάσει το ΠΥΣΔΕ,  πρόεδρος του οποίου είναι ο προϊστάμενος της ΔΙΔΕ.  Εκείνη την ημέρα της απεργίας, όμως, είχαν παραιτηθεί  δύο μέλη του ΠΥΣΔΕ κι  ένα αναπληρωματικό, που ήταν παράλληλα και απεργοί (δύο ήταν κατηγορούμενοι κι ένας κατέθεσε ως μάρτυρας). Ο λόγος παραίτησής τους ήταν να μην εκβιαστούν ως απεργοί να συμμετάσχουν σε συνεδρίαση του ΠΥΣΔΕ,  καθώς ήταν αντίθετοι με την αποστολή της ονομαστικής λίστας των πλεοναζόντων στο υπουργείο.  Επειδή η απόφαση του ΠΥΣΔΕ έχει απλά γνωμοδοτικό χαρακτήρα, υπήρχε  πάντοτε το ενδεχόμενο η λίστα να αποσταλεί με πρωτοβουλία του προϊσταμένου, είτε αυτό συγκληθεί είτε όχι.  Όπως προέκυψε και από τις ακροάσεις στο δικαστήριο η διαδικασία αυτή δεν ήταν νόμιμη.

Κατά τη διάρκεια της δίκης μού έκαναν αρκετά πράγματα εντύπωση όσον αφορά τη στάση των δικαστών: η  πίεση που άσκησαν, τόσο στους μάρτυρες υπεράσπισης όσο και στους κατηγορούμενους, να ομολογήσουν ότι παρεμπόδισαν τη λειτουργία της υπηρεσίας  -που λόγω απεργίας και λειτουργικών κενών δε λειτουργούσε-. Πώς διέκοπταν τις απαντήσεις τους, πώς περιέκοπταν τις απολογίες τους και πώς,  στο τέλος, χωρίς ιδιαίτερα αποδεικτικά στοιχεία, στηριζόμενοι αποκλειστικά στην κατάθεση του προϊσταμένου, κατέληξαν στην ενοχή των κατηγορουμένων. Παρατήρησα επίσης ότι επέμεναν ιδιαίτερα σε ορισμένα θέματα, υποβαθμίζοντας ίσως τη σημασία άλλων. Σημειώνω τα κυριότερα.

Α) Ήταν παράνομη η αποστολή της λίστας με πρωτοβουλία του προϊσταμένου ;

Η απάντηση είναι ότι ο προϊστάμενος δικαιοδοτήθηκε από το υπουργείο να στείλει τη λίστα δύο μέρες μετά  τα γεγονότα στις 16/92013, όπερ και έκανε.

Β) Γιατί τα μέλη του ΠΥΣΔΕ δεν επέλεξαν να προχωρήσουν στη συγκρότηση του οργάνου όπου και θα εξέφραζαν τη διαφωνία τους με την αποστολή της λίστας, αλλά προτίμησαν να παραιτηθούν ως ένδειξη διαμαρτυρίας;

Εδώ τα επιχειρήματα που ακούστηκαν φαίνεται πως δεν έπεισαν το δικαστήριο. Το ότι τα περισσότερα μέλη του ΠΥΣΔΕ ήταν απεργοί, οπότε δε νομιμοποιούνταν να συγκαλέσουν ΠΥΣΔΕ, κι αυτό μόνο υπό εκβιασμό θα μπορούσε να γίνει, που ήθελαν αν αποφύγουν. Ότι είναι δικαίωμα του κάθε πολίτη να επιλέγει την  παραίτηση από μια θέση, όπου καλείται να προασπίσει συμφέροντα αντίθετα από τις αξίες του. Ό,τι το ΠΥΣΔΕ είναι απλά γνωμοδοτικό όργανο, κι ότι  μετά τη σύγκλησή του ο προϊστάμενος νομιμοποιούνταν να πράξει κατά βούληση. Δηλαδή μπορεί το ΠΥΣΔΕ να εξέφραζε την αντίρρησή του για την αποστολή της λίστας, αλλά ο πρόεδρος, που είναι και ο προϊστάμενος, δεν ήταν αναγκασμένος να ακολουθήσει την άποψη αυτή, είχε απλά τη  νομική κάλυψη ότι το όργανο συγκροτήθηκε. 

Γ) ) Οι απεργοί με τη μαζική παρουσία τους στην υπηρεσία πέτυχαν το στόχο τους και πώς ;  Η απάντηση ήταν η πως ναι τον πέτυχαν.  Εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, που έληγε την επόμενη ημέρα, η ονομαστική λίστα των πλεοναζόντων δεν στάλθηκε από το Ν. Σάμου. Αυτό το πέτυχαν με τη φυσική τους παρουσία, ενθαρρύνοντας έτσι αφενός όσους μη απεργούς υπαλλήλους μπορεί να υπέκυπταν υπό το φόβο του εκβιασμού του προϊσταμένου, και αφετέρου τον ίδιο να μη στείλει παρανόμως ενώπιον τους τη λίστα, και  παράλληλα απασχολώντας τον εκθέτοντάς του τα επιχειρήματά τους και συζητώντας μαζί του.

Δ) Γιατί επέλεξαν αυτή τη μορφή δράσης κι όχι  να  ακολουθηθεί η προβλεπόμενη από το υπουργείο  διαδικασία, δηλαδή να αποσταλεί η λίστα στο υπουργείο, και κατόπιν οι εκπαιδευτικοί που  θα είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα να διεκδικήσουν νομικά την επαναπρόσληψή τους, όπως έγινε και σε πολλές άλλες περιπτώσεις ;

 Η απάντηση όμως  ήταν ότι αυτή η διαδικασία είναι πολύ χρονοβόρα, κοστίζει στους εργαζομένους, καθώς  για αρκετό διάστημα θα είναι άμισθοι ενώ παράλληλα θα έχουν και τα νομικά έξοδα, κι απ’ την άλλη είναι αβέβαιη, καθώς κανένας δεν εγγυάται την επαναπρόσληψή τους.

Ε)  Έγινε κατάληψη της υπηρεσίας από τους απεργούς καθηγητές και παρακωλύθηκε η λειτουργία της ; Χρησιμοποιήθηκε ο όρος κατάληψη ;

Εδώ φαίνεται ότι το δικαστήριο πείστηκε ότι ναι μεν χρησιμοποιήθηκε ο όρος κατάληψη, αλλά κατ’ ουσίαν δεν ήταν, καθώς η είσοδος της υπηρεσίας παρέμενε ανοιχτή για τον κάθε ενδιαφερόμενο, καθώς κανένας από τους ελάχιστους μη απεργούς υπαλλήλους δεν εκδιώχτηκε από τη θέση του, όπως ούτε ο προϊστάμενος, και μάλιστα ο τελευταίος φεύγοντας κλείδωσε το γραφείο του και το γραφείο του ΠΥΣΔΕ (γιατί άραγε ; για να μη συγκληθεί ΠΥΣΔΕ χωρίς αυτόν ;). Αναφέρθηκε μάλιστα ότι οι μη απεργοί του άνω ορόφου, μόνο όταν σχόλασαν  αντιλήφθηκαν τι συνέβαινε στον κάτω όροφο.

ΣΤ) Σταμάτησαν να λειτουργούν οι υπολογιστές όσο ήταν στην υπηρεσία οι απεργοί εκπαιδευτικοί ;

Ούτε εδώ οι ομολογίες και τα γεγονότα - όπως το ότι ο προϊστάμενος έστειλε μέιλ από την υπηρεσία στην Περιφέρεια-,  έπεισαν το δικαστήριο, καθώς η εισαγγελέας στην ετυμηγορία της ανακοίνωσε ρητά ότι είχε παρακωλυθεί η λειτουργία της υπηρεσίας καθώς οι υπολογιστές δε λειτουργούσαν. Κι εγώ πράγματι διερωτάμαι, εφόσον ίσχυε αυτό, πως έγινε το μεταφυσικό να στείλει το μέιλ ο προϊστάμενος και να πάρει την απάντηση από την Περιφέρεια ; κι έπειτα, από αυτούς τους πολύ ελάχιστους υπαλλήλους της υπηρεσίας που δεν απεργούσαν στις 16 Σεπτεμβρίου 2013, γιατί κανένας δεν κλήθηκε ως μάρτυρας να βεβαιώσει αν μπορούσε ή όχι να διεκπεραιώσει την εργασία του από τη στιγμή που οι απεργοί καθηγητές μπήκαν στο κτήριο ;

 Αφού ακούστηκαν όλες οι απόψεις το δικαστήριο έβγαλε την ετυμηγορία του.  Είχε, κατά την ταπεινή μου άποψη, ενδιαφέρον η εισήγηση της εισαγγελέα. Αναγνώρισε ότι στη δίκη αυτή συγκρούεται η προστασία δύο συνταγματικών δικαιωμάτων. Το ένα είναι η προάσπιση του δικαιώματος της εργασίας, το οποίο όμως καλείται η δικαιοσύνη να το προασπίσει χωριστά, και το άλλο είναι η συμβατότητα των πράξεων των συνδικαλιστικών οργάνων με αυτά που ο νόμος ορίζει. Στο δεύτερο θέμα κατέληξε ότι τα συνδικαλιστικά όργανα λειτούργησαν εκτός νόμου, καθώς παρακωλύθηκε και διαταράχτηκε η λειτουργία της υπηρεσίας, και τα κομπιούτερ δε λειτουργούσαν. Γι’ αυτό εισηγήθηκε τη τιμωρία τους. Επειδή όμως,  κατά τη γνώμη της, οι πράξεις τους δεν οφείλονταν  σε ταπεινά κίνητρα πρότεινε την ελάφρυνση της ποινής, κι επειδή δεν είχαν πάλι καταδικαστεί πρότεινε την αναστολή ενός έτους.  Η εισήγηση του δικηγόρου υπεράσπισης, κατά τη γνώμη μου, ελάχιστα ως καθόλου λήφθηκε υπόψη από τον πρόεδρο του δικαστηρίου. Ένα σημαντικό στοιχείο που αγνοήθηκε ήταν η αναφορά ότι σε άλλη περίπτωση που οι καταληψίες είχαν κλειδώσει και την πόρτα της  υπηρεσίας, αθωώθηκαν γιατί το πρωτόκολλο λειτουργούσε αποδεικνύοντας ότι η υπηρεσία δε τελούσε υπό κατάληψη. Αγνοήθηκαν επίσης οι αναφορές μάρτυρα ότι την ίδια περίοδο γίνονταν ανάλογες κινητοποιήσεις σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και με αρκετές πιο σοβαρές ενέργειες, όπως η κατάληψη στο Υπ. Εσωτερικών, χωρίς να καταλήξουν στα δικαστήρια –να σημειώσουμε ότι εκκρεμεί η δίκη ανάλογης περίπτωσης στα Γιανιστά-. Τέλος αγνοήθηκαν οι  έντονες διαμαρτυρίες του κοινού.

Παρέθεσα αναλυτικά όλο αυτό το χρονικό γιατί, έχοντας κατά νου τη θέση του Μοντεσκιέ για την ανεξαρτησία των τριών βασικών εξουσιών του κράτους (εκτελεστικής, νομοθετικής, δικαστικής), η ακρόαση της δίκης αυτής μου δημιούργησε αρκετά ερωτηματικά:

α) Με την καταδίκη των συγκεκριμένων συνδικαλιστών ποινικοποιείται ο συνδικαλισμός εν γένει ;  β) Η καταδίκη συνδικαλιστικών οργάνων, που δεν κινούνται από ταπεινά κίνητρα, αλλά αγωνίζονται να προασπίσουν το δικαίωμα στην εργασία και στη δημόσια δωρεάν Παιδεία, ποιους εξυπηρετεί και γιατί ;  γ) Ανάμεσα στα δύο συνταγματικά δικαιώματα, έτσι όπως τέθηκαν από την εισαγγελέα, ποιο βαρύνει περισσότερο ηθικά ; δ) Πού και πότε  έχουμε μέχρι τώρα, εδώ και πέντε χρόνια που ζούμε σε μνημονιακή κατοχή και το ποσοστό στην ανεργία χρόνο με το χρόνο αυξάνει ώστε οι περισσότεροι από τους μισούς να είναι χωρίς δουλειά, την  ουσιαστική παρέμβαση της δικαιοσύνης , ώστε να προστατευτεί το δικαίωμα στην εργασία των Ελλήνων Πολιτών ;  δ) Όταν μια υπηρεσία με τις ενέργειές της και τις αποφάσεις της –ή ακόμη κι ένα  κράτος με τους νόμους του-  λειτουργεί ενάντια στο συμφέρον των πολιτών, η δικαιοσύνη  και οι ίδιοι οι πολίτες τι νομιμοποιούνται από το ίδιο το σύνταγμα να πράξουν ; ε) Γιατί η εισαγγελέας δεν έκανε νύξη στην ακροτελεύτεια παράγραφο του αρ. 120 του Συντάγματος  (αρ. 4 :«η τήρηση του συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία») ;.

Ο καθένας μας λοιπόν ας κρίνει γιατί αυτή η δίκη μας αφορά όλους!!!

Η Γούλα Ελένη είναι μέλος Ε.ΠΑ.Μ. ΣΑΜΟΥ