Πορτογαλία : Ανέλπιστο δώρο αποτέλεσε για το λαό της Πορτογαλίας η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας

Η σύγκριση γίνεται με βάση το : Αποφάσεις ανωτάτων δικαστών, ο ορισμός της κοινωνικής προκλητικότητας (και ταξικότητας )

Γράφει ο Λεωνίδας Βατικιώτης:

Ανέλπιστο δώρο αποτέλεσε για το λαό της Πορτογαλίας η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας να χαρακτηρίσει αντισυνταγματικά τα πρόσφατα μέτρα λιτότητας που ανακοίνωσε η δεξιά κυβέρνηση του Πέδρο Πάσος Κοέλιο.

Το σημαντικότερο είναι πως η γενναία απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου προκάλεσε σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων, με τελική κατάληξη οι Πορτογάλοι να απαλλαγούν από το άχθος των Μνημονίων μια ώρα αρχύτερα!

Η απόφαση που έλαβε το ανώτατο δικαστήριο της Πορτογαλίας την 1η Ιουνίου, όσο κι αν ανέτρεψε τα σχέδια της κυβέρνησης και της τρόικας, δεν προκάλεσε έκπληξη. Δεν ήταν, άλλωστε, η πρώτη φορά που οι δεκατρείς ανώτατοι δικαστές πρότασσαν τη διαφύλαξη του Συντάγματος έναντι των μνημονιακών υποχρεώσεων της Πορτογαλίας. 

Πέντε επιπλέον φορές από το Μάιο του 2011, οπότε η μικρή χώρα της Ιβηρικής εισήλθε στο θαυμαστό κόσμο των Μνημονίων, έχουν ανατρέψει το σχεδιασμό της κυβέρνησης, ακυρώνοντας την επιβολή μέτρων λιτότητας.

Σχεδόν κάθε φορά η αιτιολογία ήταν η ίδια: ότι οι περικοπές κοινωνικών δαπανών και οι μειώσεις μισθών υπονόμευαν τη συνταγματική δέσμευση για ισότητα μεταξύ των πολιτών. (Στην Πορτογαλία μάλλον δεν θεωρούν κενό γράμμα τις συνταγματικές δεσμεύσεις…).

Το ίδιο επικαλέστηκαν και τώρα, που τα επιπλέον μέτρα λιτότητας της κυβέρνησης περιελάμβαναν μειώσεις σε μισθούς δημοσίων υπαλλήλων (από 2% έως 12%) και περικοπές σε συντάξεις χηρείας και επιδόματα ασθενείας και ανεργίας.

Επιπλέον, η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου έριξε λάδι στη φωτιά της πολιτικής κρίσης που άναψε μετά τις ευρωεκλογές. Το αποτέλεσμα της 25ης Μαΐου, που έφερε το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα στην πρώτη θέση με 31,5% (κερδίζοντας 4,9%) και το κυβερνών δεξιό κόμμα στη δεύτερη με το 27,7% των ψήφων (χάνοντας 12,4%), έδωσε νέα ώθηση στις συζητήσεις για την ανάγκη πρόωρων εκλογών.

Η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου σχεδόν μία εβδομάδα μετά έφερε στην επιφάνεια την πολυεπίπεδη αμφισβήτηση της κυβέρνησης Κοέλιο.

Η πορτογαλική κυβέρνηση αναγκάσθηκε να αρνηθεί την δόση της τρόικας και να βγεί από τα μνημόνια
Το σημαντικότερο όμως είναι πως η απόφαση των ανώτατων δικαστών (που δέχτηκαν σφοδρότατη επίθεση από το δεξιό πρωθυπουργό, ο οποίος έφτασε να δηλώσει πως «η χώρα έχει ανάγκη καλύτερων δικαστών») έλυσε το γόρδιο δεσμό των Μνημονίων.

Η πορτογαλική κυβέρνηση, έχοντας την υποψία πως και τα υποκατάστατα -«ισοδύναμα» επί το ελληνικότερον- μέτρα που μπορεί να εισηγούνταν για να καλύψει την τρύπα που δημιουργήθηκε στον προϋπολογισμό αξίας 500-800 εκατ. ευρώ ήταν πολύ πιθανό να είχαν την ίδια τύχη από τους δικαστές, δημιουργώντας αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις της με την τρόικα, αποφάσισε να αρνηθεί την τελευταία δόση των 2,6 δις από το συνολικό δάνειο ύψους 78 δις ευρώ. Έτσι, η έξοδος της Πορτογαλίας από το περίφημο πρόγραμμα «διάσωσης» (που τυπικά και μόνον έληγε στις 17 Μαΐου) επιβλήθηκε νωρίτερα και τα σχέδια των πιστωτών για σιωπηρή παράταση του Μνημονίου -σε βαθμό τέτοιο, ώστε η τρόικα να έχει άποψη για το δημοσιονομικό έλλειμμα ακόμη και του 2015- ακυρώθηκαν.

Η αξιέπαινη στάση των δικαστών της Πορτογαλίας -προς τιμήν τους, έκλεισαν τ’ αφτιά σε κινδυνολογίες των ΜΜΕ για την υποτιθέμενη καταστροφή της χώρας σε περίπτωση που απέρριπταν τα μέτρα λιτότητας της τρόικας- αναβίωσε ένα «πορτογαλικό παράδοξο», που θέλει ιστορικής σημασίας προοδευτικές – δημοκρατικές τομές στην πρόσφατη ιστορία της χώρας να επιτυγχάνονται με πρωτοβουλία θεσμών που ο κανόνας τούς θέλει να αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους του κράτους και του συστήματος να είναι, δηλαδή, δυνάμεις της συντήρησης και όχι της αλλαγής.

Έτσι, όπως το 1974 ήταν οι αξιωματικοί του στρατού που ανέτρεψαν με την Επανάσταση των Γαρυφάλλων τη δικτατορία του φασίστα Σαλαζάρ, σαράντα χρόνια μετά, το 2014, οι δικαστές μπορούν να επαίρονται ότι αυτοί έβαλαν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της τρόικας και των Μνημονίων.

Προφανώς, και στις δύο περιπτώσεις στρατιωτικοί και δικαστές εξέφρασαν τις αγωνιστικές διαθέσεις της κοινωνίας, που προηγήθηκαν. Με τον τρόπο αυτό έδειξαν ότι επικοινωνούν με το σφυγμό του λαού και δεν ζουν αποκομμένοι στο χρυσελεφάντινο πύργο τους, ενώ αναβάπτισαν και το κύρος τους στη συνείδηση της κοινωνίας.

Η στάση των δικαστών της Πορτογαλίας είναι ακόμη πιο αξιοθαύμαστη αν την αντιπαραβάλουμε με τη στάση της δικαστικής εξουσίας σε άλλες χώρες που ισοπεδώθηκαν από τον οδοστρωτήρα των δρακόντειων μέτρων λιτότητας της τρόικας.

Υπάρχει ευνοική συγκυρία, με υψηλή ρευστότητα

Η αλήθεια είναι ότι η Πορτογαλία έδειξε την πόρτα της εξόδου στους τοκογλύφους της EE και του ΔΝΤ, αξιοποιώντας μια εξόχως ευνοϊκή συγκυρία που διαμορφώθηκε μετά το λεγόμενο «πακέτο Ντράγκι», που περιελάμβανε μείωση επιτοκίων του ευρώ και νέους πακτωλούς ρευστότητας στις τράπεζες, με στόχο να χρηματοδοτηθούν η παραγωγή και η απασχόληση. Το (εύκολα προβλέψιμο) αποτέλεσμα ήταν οι τράπεζες, αντί να δώσουν δάνεια στις επιχειρήσεις, να στρέψουν τη ρευστότητα της ΕΚΤ στην αγορά κεφαλαίων και να ακολουθήσει ένα ράλι στην αγορά ομολόγων, που οδήγησε τις αποδόσεις τους σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Για παράδειγμα, το κόστος δανεισμού της Ισπανίας διαμορφώθηκε σε πιο χαμηλά επίπεδα ακόμη κι απ’ το κόστος των ομολόγων των Η ΠΑ. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων Ισπανίας και Ιταλίας έπεσαν στο 2,57% και 2,7% αντίστοιχα, με αποτέλεσμα το spread (διαφορά στην απόδοση με τα αντίστοιχα γερμανικά) να καταγράψει χαμηλό ρεκόρ τετραετίας. Η πλημμυρίδα ρευστού που δημιουργήθηκε ήταν τέτοια, ώστε, σύμφωνα με την Deutsche Bank, οι αποδόσεις των δεκαετών γαλλικών ομολόγων ήταν τόσο χαμηλές μόνο τη δεκαετία του 1740, κατά τη διάρκεια του αυστριακού πολέμου για τη διαδοχή…

Αξιοποιώντας αυτή τη συγκυρία, η Πορτογαλία στις 11 Ιουνίου προχώρησε στην επιτυχημένη έκδοση ομολόγων ύψους 975 εκατ. ευρώ, ευελπιστώντας βάσιμα ότι θα μπορεί στο εξής με ομολογιακές εκδόσεις να καλύψει το κενό των χρημάτων που ανέμενε από την τρόικα.

Αυτή την συγκυρία της ρευστότητας μπορεί να την εκμεταλλευθεί και η Ελλάδα
Η μείωση του κόστους δανεισμού σε όλη την Ευρώπη -για λόγους που σχετίζονται με το κόστος του χρήματος και όχι με τις αναπτυξιακές προοπτικές- επανέφερε σχέδια έκδοσης ομολόγων σε Ελλάδα και Κύπρο. Μάλιστα, στο απόγειο της εξαπάτησης της κοινής γνώμης, φιλομνημονιακός Τύπος και κόμματα εξουσίας εμφανίζουν την πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων -στο 3,95% έφτασε η απόδοση του ελληνικού πενταετούς που εκδόθηκε τον Απρίλιο από 4,95% που είχε διαμορφωθεί η απόδοσή του κατά την έκδοση- και τη συνακόλουθη άνοδο της τιμής τους ως επιβράβευση από τις αγορές της γερμανόδουλης κυβέρνησης Σαμαρά!

Τα επιτελεία ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είναι το πιο επικίνδυνο δίδυμο που κυκλοφορεί στην επικράτεια: αντί να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία και να επιδιώξουν να τερματίσουν το καθεστώς χρεοκρατίας, το μόνο που τους απασχολεί είναι να αποκομίσουν επικοινωνιακά οφέλη, να κοροϊδέψουν, δηλαδή, τους εργαζόμενους, εμφανίζοντας την πτώση των αποδόσεων των ομολόγων ως δικό τους επίτευγμα ή ως «μήνυμα εξόδου από την κρίση»!

Τα πράγματα, μάλιστα, είναι πολύ χειρότερα, γιατί προ των πυλών βρίσκεται ένα νέο Μνημόνιο, το οποίο θα συνοδεύει το τρίτο δάνειο που προανήγγειλε -για πολλοστή φορά- ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ύψους άνω των 10 δις ευρώ.

Τη συγκεκριμένη περίοδο, αν η ελληνική κυβέρνηση δεν αποτελούνταν από άβουλα όργανα και πειθήνιους εντολοδόχους των δανειστών, κάλλιστα θα μπορούσε να σχεδιάσει την έξοδο από το Μνημόνιο και την κάλυψη ακόμη και των χρηματοδοτικών και δημοσιονομικών κενών που διέγνωσε το ΔΝΤ στην τελευταία του έκθεση (12,6 δις ευρώ για το 2015 και 7,5 δις ευρώ για την τριετία 2015-2017 αντίστοιχα) από τις αγορές, απορρίπτοντας δημόσια την πρόταση των δανειστών για νέο δάνειο, που μόνο δεινά και βαθύτερη υπερχρέωση θα επιφέρει.

Όπως ακριβώς, δηλαδή, έπραξε -έστω από ανάγκη- και η Λισαβόνα, η οποία, τρία χρόνια μετά την επιβολή του πρώτου Μνημονίου, τερματίζει οριστικά τον εφιάλτη. Στην Ελλάδα, αντίθετα, εξαιτίας των επιλογών της κυβέρνησης τα τέσσερα εφιαλτικά χρόνια σύντομα θα γίνουν πέντε, και έπεται και συνέχεια…

http://pressingnewsgr.blogspot.gr